Maandelijks archief: maart 2016

Mijn lijf trekt wel aan de noodrem

Ik had me verheugd op een lekker lang weekend, waarvoor ik allerlei leuke plannen had bedacht. Eindelijk eens rustig de tijd om van alles en nog wat te doen. Een heerlijk vooruitzicht.

De avond voor het lange weekend voel ik het in mijn lijf, dit gaat niet goed. Ik word snotverkouden, grieperig, heb een lekkend wattenhoofd. Grrrr. Als ik de volgende ochtend wakker word weet ik wel hoe laat het is. Al die mooie plannen kunnen in de prullenmand, want dat gaat er dit heerlijke lange weekend niet van komen. Slik. Grrrr. Het kost me enorm veel moeite om me hier bij neer te leggen. Ik ga me toch niet zomaar overgeven aan dat snothoofd?? Helaas, op het moment dat ik uit mijn bed wil stappen weet ik dat ik moet opgeven. Mijn lijf is wijzer dan dat ik ben en mijn lijf wil hele andere dingen dan dat ik in mijn hoofd bedacht heb.

Het is duidelijk, mijn lijf trekt aan de noodrem. Het is even genoeg geweest. Drukke weken, maanden achter de rug. De hele winter door heb ik de griep buiten de deur weten te houden. Mooie workshops gegeven, goede coachinggesprekken gevoerd, hard gewerkt en veel te verstouwen gehad op diverse fronten en dan is het op een gegeven moment tijd voor rust. Tijd voor een pas op de plaats. Als je dan niet goed luistert naar je lijf, dan zorgt dat inventieve lijf van ons wel dat we wel moeten luisteren. Ja, zelfs mij gebeurt dat dus ook nog wel eens dat ik niet goed luister. Dat ik eigenwijs ben en soms ook gewoon te enthousiast. Dan overschat ik mijn eigen grenzen en loop ik iets te hard (en te lang) van stapel.

 

avondgezicht

En zo gebeurt het dat ik dat hele heerlijk lange weekend het een tandje rustiger aan doe. Al die plannen schuif ik door. Ik luister naar mijn lijf en ik houd pas op de plaats. Op het moment dat ik me eraan kan over geven kan ik er ook wel nog een beetje van genieten. Ik blijf me verbazen over dat vernuftige lichaam van ons, dat toch heel duidelijk de grenzen aangeeft die ik heb. Als ik niet wil luisteren, dan komen er duidelijker signalen en als ik zelfs die negeer, dan klinkt de alarmbel nog iets luider. Het signaal is mij duidelijk, het mag allemaal wel wat minder. Misschien voorlopig even andere keuzes maken, meer bij mezelf blijven, meer grenzen stellen. Ha, ha, ik ben dus niet anders dan ieder ander mens, en ook ik stap nog wel eens vrolijk in mijn eigen valkuil. Ik heb mijn les voorlopig weer geleerd en weer helder wat er moet gebeuren. Een mens heeft soms even een opfrismomentje nodig. Nou, die heb ik weer binnen.

Doe eens even helemaal niets

Overkomt het jou nog wel eens? Dat je gewoon even helemaal niets doet. Dat je er gewoon bent en verder helemaal niets?

Waarschijnlijk niet, want volgens mij zijn we dat een beetje verleerd. We plannen ons suf, hebben een to-do-lijst van hier tot Tokio, onze agenda staat vol met afspraken en verplichtingen en daarnaast willen we vaak ook nog zoveel andere zaken, maar de uren in een dag zijn maar beperkt..

Hollen, vliegen, rennen, draven, vallen, weer opstaan en doorgaan. Maak haast, maak haast, want ik heb het druk, druk, druk en ik moet weer doorrrrrrr.

niets

Je zou je kunnen afvragen hoe gezond dat gedrag is en ook hoe effectief dit gedrag is. Onderzoek heeft aangetoond dat het juist heel gezond is om soms even helemaal niets te doen. Lekker voor je uit staren, kijken naar de vogeltjes in de tuin, genieten van de zon op je gezicht, of de wind door je haren of wat dan ook. Kun je dat nog? Of ben je het ook verleerd en voel je je er zelfs ongemakkelijk bij?

Daarnaast word je ook effectiever van zo nu en dan eens helemaal niets doen. Even pas op de plaats, op die manier krijgen je lijf en je hersenen even de tijd om de boel te herschikken, dingen op hun plek te laten vallen, afstand te nemen, zaken in een ander perspectief te plaatsen. Daarna kun je vaak met meer energie en meer overzicht weer aan de slag. Dus even helemaal niets doen, levert je uiteindelijk veel meer op. Even helemaal niets doen is dus geen verspilde tijd. Tijd verlummelen “tiid forgrieme” op zijn fries gezegd, is juist heel effectief.

Het Paasweekend staat voor de deur, dus volgens mij een prachtig moment om in dat lange weekend eens te oefenen met zo nu en dan eens helemaal niets te doen. Gewoon te zijn en verder niets. Ik ben benieuwd naar je ervaringen.

 

Gebruik je kompas

Ook al ben je je het je niet altijd bewust, we hebben allemaal een innerlijk kompas.

Een innerlijk navigatiesysteem dat specifiek op jou is afgesteld en dat feilloos weet of je nog op de juiste koers zit. Een kompas met de juiste instellingen die passen bij jou. Een systeem dat weet heeft van jouw gebruiksaanwijzing, jouw kwaliteiten en jouw doelen in het leven.

Vaak vinden er verstoringen plaats door omgevingsfactoren, invloeden van buitenaf, waardoor je keer op keer opnieuw je koers moet bepalen. De ene verstoring is sneller hersteld dan de andere. Heb je bijvoorbeeld een plan gemaakt voor vandaag en je zus komt onverwacht koffie drinken, dan ben je met een kleine aanpassing weer op koers. Valt daarentegen de cv-ketel uit en rijdt je je auto total loss, dan is er iets meer nodig om de juiste koers te houden. Maar dit zijn allemaal nog zaken die vervelend zijn, maar niet onoverkomelijk.

Door stress, langdurige stress, wordt er een flinke aanslag gepleegd op je innerlijke navigatiesysteem. Je systeem komt onder druk te staan en daardoor gaat het steeds minder goed functioneren en ook steeds minder goed de juiste koers aangeven. Stress en spanning zorgen ervoor dat je kompas behoorlijk van slag kan raken, dat je uit richting raakt en op een totaal andere bestemming afkoerst dan oorspronkelijk de bedoeling was. Dan is het heel erg nodig om je kompas weer opnieuw te kalibreren. Dat kun je het beste doen door even pas op de plaats te maken.

kompas

Je kunt je kompas ook bewust gebruiken om te kijken of je nog steeds op koers zit. Ben je nog steeds onderweg naar je bestemming die je voor jezelf had uitgestippeld? Ga je nog steeds de goede kant op? Wanneer je veel stress in je leven hebt, zeker langdurig, dan is dat vaak een signaal dat je niet goed op koers zit. Dat je afwijkt van de oorspronkelijk bestemming. In dat geval kun je je stress dus inzetten als kompas, want het vertelt je dat je bij moet sturen. Dat je dingen anders moet aanpakken, een andere bril op moet zetten wellicht of de glazen eens goed moet oppoetsen, grenzen moet stellen etc..

Kijk eens op die manier naar je spanningen die je in je leven ervaart. Gebruik die om je navigatiesysteem weer up-to-date te krijgen en je bestemming weer duidelijk voor ogen te krijgen. Op die manier heb je niet alleen last van je stress, maar maak je er ook op een positieve manier gebruik van. Dan kan het je mooie inzichten opleveren met uiteindelijk uitzicht op je werkelijke doel en bestemming.

 

Klem denken

Het is een raar fenomeen, maar in tijden van stress lijkt het wel of er iets gebeurt met ons denken. Zo flexibel als we anders zijn met onze gedachten, zo gemakkelijk als we anders oplossingen kunnen bedenken, zo ontzettend vast zitten we als we onder druk staan, als we stress ervaren en geen uitweg meer zien. Het lijkt erop dat onze hersenen, onze capaciteit om te overdenken, te analyseren, zaken van een andere kant te bekijken ineens is opgelost in het niets. We schieten letterlijk en figuurlijk in de verkramping. Dat kun je goed waarnemen in de spieren. Onder grote druk zetten we ons (onbewust) schrap en dat zie (en voel) je terug in de spieren. Op een bepaalde manier gebeurt dat ook in onze hersenen.

In tijden van stress gaat het meestal ook wat minder goed met onze nachtrust en dat helpt ook niet om ons oplossend vermogen te stimuleren. Door een (langdurig) slaaptekort functioneert de frontaalkwab in onze hersenen minder goed, waardoor rationeel nadenken een stuk lastiger wordt. Je wordt er ook emotioneler door. Door dat slaaptekort krijgt je geheugen het ook zwaar te verduren. Dat helpt dus ook niet mee om lekker oplossingsgericht te denken.

Het gevolg is klemdenken en dat brengt je dus geen stap verder.

 

frustratie 3

Maar wat kun je er aan doen? Juist in tijden van stress heb je het zo nodig om oplossingen te   bedenken, de zaak van een andere kant te bekijken en/of afstand te nemen.

Bewegen is een hele goede oplossing. Natuurlijk is het goed voor je lijf, zeker als je gestresst bent, maar het helpt je hersenen ook om zich te ontspannen. Door de beweging zet je je beide hersenhelften weer aan het werk en ze komen daardoor in een bepaalde balans. Dat helpt om van klemdenken naar losdenken te gaan.

Afstand nemen is ook een goede methode. Letterlijk, om het even te laten voor wat het is en tijd te nemen voor een oplossing. Je kunt afstand nemen ook zien als, wat als het probleem van een ander was, welke oplossing zou ik dan bedenken?

Een andere mogelijkheid is om hulp te vragen. Anderen te vragen mee te denken, je te helpen met het bedenken en onderzoeken van oplossingen. Juist in tijden van stress zijn we geneigd om alles op onze eigen schouders te laden en anderen er niet mee lastig te vallen. Juist dat is meestal niet een helpende oplossing. Dus vraag een goede collega, een vriend of een familielid om samen met jou te kijken naar wat mogelijk is.

Meer ontspanning zoeken helpt ook om meer los te denken. Ga bijvoorbeeld iets doen wat je vroeger altijd leuk vond om te doen, maar waar je nu allerlei mitsen en maren bij hebt. Hierna ben je ook beter in staat om uit het klemdenken weg te blijven.

Je ziet, er zijn best een aantal manieren om uit je eigen gevangenis van klemdenken te komen. Ga ze eens onderzoeken en kijk welke er voor jou het beste werkt.

 

Je lichaam en jij zijn een team

Ze zat tegenover me, uitgeblust. Vale huidskleur, doffe ogen, gebogen schouders en een zachte stem. Er zat niet veel pit meer in. Ze had nergens lol meer in, kon zich nergens meer enthousiast voor maken. Op advies van haar partner had ze besloten om een afspraak met mij te maken. Want zo is er niets meer aan. Alles voelde zwaar, ze ergerde zich aan het minste of geringste, had weinig energie en sleepte zich eigenlijk door het leven. Op de momenten dat ze er “moest” zijn lukte het haar nog wel om uit haar tenen dat laatste restje energie te halen, zodat ze voor haar omgeving de schijn ophield.

Op het moment dat ik haar vroeg wat haar energie gaf, keek ze me met grote verbazing aan. Hoe zo E n e r g i e g e v e n d e dingen?? Ze had werkelijk geen idee. Alles kostte immers energie, alles ging moeizaam en eigenlijk niets was echt meer leuk. En in het weekend als er niets moet, vroeg ik haar vervolgens. Weer die verbaasde ogen. “Er moet altijd wel iets gebeuren” zei ze. Uit haar verhaal bleek dat zelfs koffie drinken met een vriendin een opgave was. Ze deed het wel, maar het voelde niet als leuk, gezellig of energiegevend. Ze wist dat het verstandig was en ze wist dat je vriendschappen moet onderhouden, dus zo werd het weer een moetje. Bovendien, waar in haar agenda was er nog een plekje om zoiets te doen. Ze voelde weinig ruimte in haar leven om leuke dingen toe te voegen. Elke afspraak, wat dan ook, alles voelde als een verplichting. Niets was nog ontspannend of relaxt.

Dit zijn duidelijke signalen van overspannenheid en/of burnout. Natuurlijk is dit niet uit de lucht komen vallen en waren er al eerder signalen dat het niet de goede kant op ging. Maar net als veel andere mensen, negeerde deze cliënte die signalen. Het kwam even niet uit, ze had het druk, er was nog zoveel te doen, dus hup nog maar 2 paracetemol erin en doorgaan. Mensen die overspannen raken of in een burnout belanden zijn vaak de doorzetters onder ons. De mensen die doorgaan op karakter of discipline. Mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Mensen die vaak goed zien wat er nog moet gebeuren en dat dan ook op zich nemen. Mensen die loyaal zijn aan de organisatie waarin ze werken. Deze mensen luisteren vaak niet zo goed naar de signalen die hun lichaam geeft. En mochten ze die wel horen, dan negeren ze het vaak, omdat ze denken daar hele goede redenen voor te hebben. Bovendien verkeren ze in de veronderstelling dat het straks wel anders wordt, minder druk, minder afspraken etc..

Stress en de signalen die je lichaam geeft zijn juist je vrienden. Het is een signaal, een graadmeter dat het niet goed gaat, dat er iets aan de hand is. Meestal zijn we eigenwijs en denken het beter te weten en negeren we het. Raar eigenlijk, want op het moment dat je auto aangeeft dat de olie bijna op is, ga je die ook bijvullen en blijf je ook niet doorrijden.

mild zijn

Deze cliënt had te leren dat ze naar de signalen van haar lichaam moest luisteren. Dat die haar iets te zeggen hadden, dat ze er iets mee kon doen, zodat ze het niet weer zo ver hoefde te laten komen.

Op het moment dat jij je realiseert dat je lichaam en jij samen een heel goed team zijn, kun je aan de slag met de signalen die je krijgt en kun jij als je eigen team heel goed je stress in goede banen leiden.